Azərbaycan alpinizm tarixinə yeni parlaq səhifə yazılıb. Ən son salnamənin müəllifi planetin ən yüksək nöqtəsi - Everesti (8849 metr) fəth edən ilk azərbaycanlı qadın alpinist Vəfa Musayevadır.
İdman.biz xəbər verir ki, məşhur zirvəni fəth etdikdən bir neçə gün sonra o, daha bir yüksəkliyə - Lhotseyə (8516) qalxıb.
Sıldırım zirvələrə hər yüksəliş özü-özlüyündə qəhrəmanlıq və şücaət dastanıdır. Ən yüksək zirvələr çoxdan fatehləri özünə cəlb edir, zehinləri həyəcanlandırır, cəsarətlilər isə dağlara meydan oxuyur. Ancaq qadın alpinistlərin Everestə qalxması tamamilə cəsarəti ilə valehediciliyi baxımından ayrı bir hekayədir.
İlk belə addım 1975-ci il mayın 16-da yapon qadın Junko Tabei tərəfindən atılıb. Və on gündən sonra (27 may) Tibet nümayəndəsi Pxantoq planetin ən hündür dağına qalxıb. Ümumiyyətlə, əfsanəvi qadın alpinistlər müxtəlif illərdə Everesti fəth ediblər. Onların arasında məşhur zirvəyə qalxan dünyada üçüncü qadın Vanda Rutkieviç olub.
Əlbəttə ki, bu cür yüksəlişlər həyat üçün təhlükəli, ən böyük risk kimi əlaqələndirilir. Məsələn, 2015-ci ildə Nepalda baş verən fəlakətli zəlzələlər Everest dağının yamaclarından güclü qar uçqunlarının düşməsinə səbəb oldu. Qar uçqunları Cənub Baza Düşərgəsində ən azı 19 nəfərin həyatına son qoydu və qurulmuş dırmanma marşrutlarını məhv etdi. Bu, Comolunqma dağına dırmaşma tarixində ən ölümcül il oldu və bundan əlavə, yaz dırmanma mövsümündə bir nəfər də olsun zirvəyə çatmadı - 41 ildə ilk dəfə.
Vəfa Musayeva Azərbaycandan Everesti ilk fəth edən qadın kimi tarixə düşərək əsl şücaət göstərdi. Bu mənada məşhur alpinist İsrafil Aşurlının dediyi sözlər rəmzi məna daşıyır: “Mən çox istərdim ki, Everesti fəth edən azərbaycanlı alpinistlərin sayı onlarla olsun. Vətəndaşlığa görə hesablasaq, 2007-ci ildə Everestə birinci mən çıxdım, sonra 2019-cu ildə Vadim Vokryaçko. Əgər etnik baxımdan yanaşsaq, 2013-cü ildə başqa ölkənin vətəndaşı olan əmim oğlu Murad Aşurlı, həmçinin ukraynalı Elmira Aslanova Everesti fəth edib”.
Beləliklə, bu ilin may ayında Vəfa Musayeva zirvəyə qalxaraq tarixi nailiyyətə imza atdı. Üstəlik, bu xəbəri ilk çatdıran müxtəlif marşrutlarla Everesti on dəfə fəth edərək öz dünya rekordunu qıran, Nepal təmsilçisi əfsanəvi Lekpa Şerpa oldu.
Azərbaycan alpinistinin bununla da dayanmaması və 7900-8000 metr hündürlükdə yerləşən düşərgəyə enərək daha bir zirvəni - Lhotseni (8516) fəth etmək qərarına gəlməsi də təqdirəlayiqdir. Bu, Çin və Nepal sərhədində yerləşən və səkkiz min metrdən yuxarı olan dünyanın dördüncü ən yüksək zirvəsidir. Dağ Everestdən üç kilometr cənubda yerləşir və onunla bir massiv təşkil edir.
Vəfa yoxuşu təhlükəsiz edib və sonra təhlükəsiz şəkildə baza düşərgəsinə çatıb. Özünün təbirincə desək: “Mən bir mövsümdə həm Everest, həm də Lhotse zirvəsinə qalxmaq istəyirdim. Xoşbəxtlikdən, bacardım”.
Ekspedisiyanın ondan nə qədər enerji aldığını, bütün maneələri dəf edib zirvəyə çatmaq üçün nə qədər cəsarət və güc tələb etdiyini söyləməyə ehtiyac yoxdur. Və bu nailiyyətlər, şübhəsiz ki, Vəfanı yeni yüksəlişlərə ruhlandıracaq. Bir sözlə, o, dağlarda qəhrəmanlığın ruhlandırıcı hekayəsini yazıb.
Zəki Feyzullayev
İdman.biz
