Azərbaycan millisinin seçmə oyunlarını sonuncu dəfə 2006-cı ildə, yəni “AVRO-2008”in seçmə mərhələsində stadionda canlı izləmişəm.
Oktyabrın 7-də baş tutan oyunda Azərbaycan yığması səfərdə Portuqaliya millisinə qarşı oyuna çıxdı və şanssız şəkildə 0:3 hesabı ilə məğlub oldu. Dörd gün sonra da səfərdə komanda eyni hesabla Belçika yığması qarşısında boyu əydi. Həmin seçmə mərhələdə səkkiz komanda arasında sonuncu yeri tutaraq cəmi 5 xal topladıq və 9 xal toplayan Ermənistanla aktivinə 10 xal yazan Qazaxıstan yığmalarından geri qaldıq. Kiminsə yadından çıxıbsa, xatırladım ki, biz o vaxt ermənilərlə sadəcə oynamamışdıq, ona görə də biz də, onlar da digərlərindən iki oyun az keçirib.
Məsələnin məğzi Ermənistan deyil.
Söhbət ondan gedir ki, düz 19 ildən sonra yenidən (AFFA-ya dəvət üçün təşəkkürlər) milli komandanın səfər oyununa getdim. Bu dəfə rəqib İslandiya idi. İslandiya yığması indiki vəziyyəti ilə Portuqaliya və Belçika yığmalarından kifayət qədər zəifdir. Amma nəticə eyni oldu – Azərbaycan millisi səfər oyununda meydançadan məğlubiyyətlə ayrıldı. Həm də əvvəlki kimi, yəni ruhsuz şəkildə.
Yox, daha pis.
Çox pis.
19 il ərzində biz nəinki inkişaf gördük, heç stabilliyi də nə görən, nə müşahidə edən olub. Əvəzində stabil geriləmə var. Stabil pisləşmə var. Oyun üslubunda isə deqradasiya ön plandadır.
Azərbaycan millisi cəmi beş cavabsız qol buraxmasını qapıçı Şahruddin Məhəmmədəliyevə borcludur. Tez-tez “Qarabağ”dakı hərəkətlərinə görə tənqid etdiyim qolkiper dünən qapımızı azı iki-üç qoldan qurtardı. Şahruddinsiz hesab lap bərbad ola bilərdi.
Bəli, əslində, hansı hesabla uduzmağınızın, ən azı xal toplamaq baxımından çox da fərqi yoxdur. Amma ən pisi odur ki, oyunun özü yox idi. Baş məşqçi Fernandu Santuş oyundan əvvəl mətbuat konfransında “biz buraya 3 xal üçün gəlmişik” açıqlamasını vermişdi. Maraqlıdır, komanda və məşqçi heyəti bu xalı necə qazanmağı düşünürdü? Rəqibin qonaqpərvərliyinə güvənirdilər? Çünki dünənki oyunda yalnız o cür heç olmasa bir xal qazanmaq olardı.
Nə taktika var idi, nə oyun üslubu.
Nə sürət var idi, nə texnika, nə də istək.
Hər ikinci-üçüncü ötürmədən sonra top rəqibin ayağında olurdu.
Artıq oyunun ilk 10 dəqiqəsində məlum oldu ki, meydan sahiblərinin qol imkanlarını şansa çevirmək baxımından son dərəcə uğursuz olsalar, Azərbaycan millisinin ümid edə biləcəyi maksimum nəticə qolsuz heç-heçə ola bilər.
Amma belə bir möcüzə baş vermədi. Meydan sahiblərinin əzmkarlığı ilk hissənin sonunda, daha sonra ikinci hissədə öz bəhrəsini verdi - 5:0.
Biabırçı nəticədir, amma ən böyük biabırçılıq nəticənin özü yox, oyunun olmamasıdır.
Ən maraqlısı isə oyundan dərhal sonra başladı.
AFFA-nın baş katibi Cahangir Fərəcullayev final fitindən cəmi 3 dəqiqə sonra jurnalistlərin qarşısına çıxıb dedi ki, Santuş cəsarət və vicdan sərgiləyib istefa verməlidir, əks halda biz özümüz addım atacağıq.
Cəmi 5 dəqiqə sonra keçirdiyi mətbuat konfransında əzgin olsa da kifayət qədər sakit görünən Santuş istefaya getməyəcəyini, lakin AFFA onu işdən çıxarsa, bunu qəbul edəcəyini bildirdi.
Məsələ sadədir – AFFA ilə Assosiasiyanın özünün təyin etdiyi millinin baş məşqçisi arasındakı çəkişmənin bütün mahiyyəti puldadır. Sadə dillə desək, Santuş özü istefa vermək istəmir, çünki bu halda o, müqavilədə nəzərdə tutulan təzminatla vidalaşa bilər. AFFA onun öz istəyi ilə getməsini və bu halda müqaviləyə vaxtından əvvəl xitam verilməsinə görə ödənilməli olan təzminatdan imtina etməsini istəyir. Amma Santuş açıq şəkildə göstərir ki, heç vaxt könüllü getməyəcək: “Pulumu verin, gedim” – onun hər cavabından bu açıq-aşkar hiss olunurdu.
AFFA əlbəttə ki, pul ödəyəcək. Santuş da millidən gedəcək. Onunla bərabər yararsız köməkçilər də gedəcəklər. Amma ən əsası – milyonlarla vəsait boş yerə sərf ediləcək. Sonra bütün günahları Santuşun üzərinə atacaqlar, yeni məşqçi axtaracaqlar. Yəqin ki, yenə də əcnəbi. Yenə də böyük pullar xərclənəcək.
Santuş günahkardır.
İlk növbədə Azərbaycan millisi ilə bağlı təklif gələndə vicdanla davranıb bu təklifi rədd etmədiyi üçün günahkardır.
Santuşun günahı ondadır ki, AFFA funksionerlərinə sehrbaz olmadığını və azərbaycanlı futbolçulardan fərqli səviyyəli oyunçular formalaşdırmaq iqtidarında olmadığını izah etməyib. Oyunçuların hazırlığı və milli futbolun təməli yoxdur. Onun hər oyundan əvvəl bunun üçün çox az vaxtı var və bu, onun işi deyil.
O, şübhəsiz ki, 70 yaşında Azərbaycana gəlib, qocalığını təmin etmək üçün açıq-aşkar pul qazanmaqda günahkardır.
Amma günah yalnız onda deyil. Onu bu vəzifəyə təyin edənlər var axı. Santuş özü-özünə milliyə baş məşqçi təyin edilməyib. Bu qərarı AFFA-nın funksionerləri veriblər axı. Onlar başa düşmədilər ki, bugünkü vəziyyətdə millini əcnəbi məşqçi ilə diriltmək mümkün deyil. Bu pullara ölkənin hər tərəfində onlarla uşaq futbol meydançası salmaq olardı. Bəs buna görə kim cavab verəcək? Ümumiyyətlə, cavab verəcəkmi?
On illərdir ki, Azərbaycan futbolu xalq tərəfindən ümidlə dəstəklənir. Dövlət hər il kifayət qədər vəsait ayırır. Futbolçular oyuna çarter reysi ilə uçur, öz aşpazlarını aparır, ən yaxşı otellərdə qalır və heç bir əziyyət çəkmirlər. Azarkeşlər isə stadionları doldurur, bəziləri uzaq səfərlərə belə gedir. Amma qarşılıq hanı?
Bu ölkədə futbola olan sevgi və maraq braziliyalılar və italyanlarla müqayisə olunacaq qədər böyük olduğu halda, nə vaxta qədər bəzi adamlar yalnız inkişaf görüntüsü yaradacaq, amma nəticə olmayacaq?...
Həmid Həmidov
İdman.biz
